De column is het commentaar van de redactie, medewerkers van het Instituut voor Beeld & Vorm reageren op de actualiteit, tentoonstellingen of ontwikkelingen en andere uitwassen binnen de huidige beeldcultuur. Het Instituut signaleert relevante drukwerk, evenementen, collecties, films of websites.


Anpanman

Anpanman is in Japan onder de allerjongsten ongetwijfeld de populairste stripfiguur ooit. Maar Anpanman is niet alleen onder kinderen geliefd; hij is terug te vinden op de treinstations, er is zelfs een Anpanman intercitylijn, er is Anpanman snoep, speelgoed, kleding en games. De televisie serie Soreike! Anpanman draait al sinds 1988 op de Japanse televisie en in 2006 werd de grens van 50 miljoen verkochte Anpanman boekjes overschreden.


Er is een Anpanman winkel in Shiodome, Tokyo en op Shikoku waar de maker van Anpanman, Takashi Yanase woont, staat het immens populaire Anpanman museum. Yanase vocht als soldaat in de WOII en droomde ‘s nachts, terwijl hij probeerde te overleven in de oorlog, van eten, met name van zijn lievelingseten; Anpan; een met broodje ( -pan een leenwoord uit het Portugees - brood in het Japans) gevuld met bonenjam ( -an)

Anpanman is de hoofdfiguur uit de anime waarin hij rond het huis van Uncle Jam het onrecht bestrijd en zijn aartsvijand Baikinman ( Bacillenman) bevecht.


Het oorspronkelijke verhaal, uit het album Anpanman van 1973 laat zich als volgt vertellen; Bakker Uncle Jam is in de nacht aan het werk in zijn bakkerij als er een gouden ster uit de hemel door zijn schoorsteen valt; de geboorte van Anpanman. De sprookjes figuur/ superheld Anpanman vliegt door de lucht in zijn niet aflatende strijd tegen onrecht en het kwade.


In de verhalen zijn talloze bijfiguren geïntroduceerd waaronder;

Jam Ojisan (Oom Jam); De ‘vader’ van Anpanman, de vriendelijke bakker Uncle Jam. Batako (Botermeisje); De assistente van Jam Ojisan. Toegewijd en hardwerkend, ze maakte onder andere de cape van Anpanman. Shokupanman (Witte boterham man); Eén van Anpanman’s vrienden, zijn hoofd is een witte boterham (shoku pan). Als hij niet in de weer is om Anpanman te helpen brengt hij de lunch rond op school. Currypanman (Brood gevuld met curry); Nog één van Anpanman's vrienden, heetgebakerd maar met een hart van goud. Etc, etc er zijn inmiddels meer dan 1000 bijfiguren verzonnen.

official site

youtube

 










ATOMBOY


Op het plein voor het Central Train Station van Kyoto wordt aan onder andere Atomboy een ode gebracht, Theo Seesing van MACHAZINE is al jaren fan;


ATOMBOY

Tezuka Osuma, al vanaf de jaren ‘40, the ‘Godfather van de Japanse strip’, tekende Atomboy als vervolg op de strip Captain Atom in 1952 en het bleek zijn meest populaire karakter ooit.

Tetsuwan Atom ( the mighty atom) was de eerste tekenfilm van Japanse makelij die vanaf 1963 wekelijks op de Japanse televisie te zien was, er werden oorspronkelijk bijna 200 afleveringen van 30 minuten gemaakt.

De nagesynchroniseerde versie was datzelfde jaar nog op de Amerikaanse televisie te zien als Astroboy; alle kenmerken van de Japanse herkomst waren verhuld of weg gepoetst. De manga echter, waar de tv serie op gebaseerd was verscheen pas in 2002 (!) in Amerika en Europa in druk.



Natuurlijk hadden we al wel eerder in Nederland Japanse iconen langs zien komen; Godzilla, Gigantor, Pacman, Space Invaders, Transformers en de Power Rangers, de één na de ander opnieuw uitgebracht of gerecycled. Maar ondanks het feit dat de Japanse films, tv series of robots heel populair waren, kon je de Japanse (manga) strips hier lange tijd slechts bij een paar fanaten vinden.


De immense populariteit van de manga in Japan en oplages van 2,5 miljoen ten spijt kwamen de eerste manga’s pas eind jaren ’80 in Europa uit. In 1987 tekende Frank Miller ( the Darknight Returns, Sin City) nieuwe covers voor Lone Wolf and Cub, die ontzettend populair werd in Amerika, rond diezelfde tijd opende één van de grootste uitgeverijen, Shogakukan een kantoor in San Francisco en bracht de bekende titels als The Legend of Kamui en Mai the psychic Girl op de Amerikaanse markt. De originele manga’s moesten worden vertaald, gespiegeld en alle Japanse kreten ( onomatpoeia) moesten worden vervangen door wham! en pow! Door de Anime films in de jaren ’90 ( Ghost in the Shell en Akira) maakte de manga een doorstart naar een groter publiek, game titels als Streetfighter en Mario Bross volgden al snel. Manga werd een toverwoord dat zoveel als bizarre sex, buitensporig geweld, cyborgs, aliens, mutants en overdreven drama omvatte.In Japan kende manga een aantal genres; Shojo, voor meisjes; roze romantiek en liefde; Shonen, voor jongens; nonstop actie, veel geschreeuw en puberale fantasieën met schoolmeisjes, in het westen kenden we voornamelijk de Seinen; voor volwassenen; explicieter en donkerder.

Eén van de meest bekende export producten van Japanse beeldcultuur was de Pokemon; gameboy spellen en de hele merchandise die er bij hoorde; kaartspellen, anime, manga, tv series en speelgoed. In 1996 verscheen de hit Dragonball Z op tv; shonen kung-fu verhalen in de typische Japanse tekenfilm vorm. Twee jaar later kwamen hier de Dragonball boekjes van Akira Toriyama uit, op zijn voorspraak in de originele leesrichting; 'van achter naar voren'. Al snel brachten meer uitgeverijen verschillende titels, in paperback (tankobon) uit, ongespiegeld en zonder ‘vertaling’ van de Japanse kreten.

De laatste jaren zijn de manga titels steeds beter verkrijgbaar, zijn de oplages alleen maar gestegen en werken inmiddels westerse tekenaars voor de manga industrie. Dankzij de manga explosie van de laatste 30 jaar zijn nu, zelfs de volwassen strips van de grootmeester Astroboy / Tezuka Osuma in het Nederlands verkrijgbaar!



Drawn and Quarterly bracht in 2005 twee bundels van het werk van Yoshiro Tatsumi uit de jaren'60 uit; The Pushman en Goodbye.

Prachtig tekenwerk van Goseki Kojima naar de verhalen van Kazui Koike ( met dank aan Hans Foks) meer over Manga in 'Manga,Manga' van Frederik L. Schodt, 'Manga' van Paul Gravett en 'One thousand years of Manga' door Brigitte Koyama-Richards.wired;manga